Ireneusz Czyżewski omówi najważniejsze aspekty uczenia matematyki i zaprezentuje 10 praktycznych sposobów na efektywne, ciekawe lekcje. Teoretyczna część webinaru pokaże Ci, jak istotne dla rozwoju ucznia jest dobre zrozumienie matematycznych zagadnień od samego początku edukacji. Witam jestem studentem 1 roku informatyki, korepetycjami z matematyki zajmuje się od 2 lat. Istnieją różne podejścia do nauczania, w tym podejście tradycyjne, które skupia się na nauczaniu poprzez wykłady i lekcje, oraz podejście interaktywne, które stawia na aktywną rolę uczniów w procesie nauczania poprzez dyskusje, projekty i Szkoła Edukacji. Chcesz rozumieć i rozwijać u uczniów myślenie matematyczne? Zapraszamy na kurs doskonalący dla nauczycieli matematyki online. 17. Promocja projektu ”Matematyka oknem na świat” oraz realizowanych działań i osiągnięć uczniów – listopad 2019r – maj 2020r. 18. Przeprowadzenie testu sprawdzającego wiedzę uczniów i ankiety ewaluacyjnej, podsumowanie działań projektowych- maj 2020r. 19. Pozyskanie środków finansowych na realizację zadań projektu Projekt: „Na straganie w dzień targowy” - matematyka na co dzień W trakcie warsztatów uczniowie poznali jednostki długości. Wzięli także udział w zajęciach z obliczeń pieniężnych. Uczestnicy przypomnieli sobie, czym różni się moneta od banknotu oraz jakie znają nominały. Tworzyli sytuacje problemowe dotyczące zakupów. Krótki film na godzinie wychowawczej, czyli tym razem o … pomocy. 2017-11-13 - Odkryj należącą do użytkownika Małgorzata Sapkowska tablicę „LEKCJE WYCHOWAWCZE” na Pintereście. Zobacz więcej pomysłów na temat edukacja, nick vujicic, szkolne gry edukacyjne. lKnP. Matematyka w zabawie, to najlepszy sposób na naturalne przyswojenie podstaw z tej dziedziny nauki. Wystarczy od najmłodszych lat uczyć dziecka myślenia, porównywania, klasyfikowania i orientacji przestrzennej, aby pokazać mu, że matematyka potrafi być przyjemną i ciekawą zabawą. Nie bez powodu matematyka jest nazywana królową nauk. Zobaczcie jak my próbujemy od wczesnych lat oswoić cyfry, dodawanie, mnożenie, ułamki i wiele innych zagadnień w formie prostych zabaw i codziennych czynności. Zapraszam na film, będzie nam bardzo miło jak zasubskrybujesz nasz kanał Kolorowe klocki, patyczki, kamyki czy kasztany, wszystkie przedmioty wokół nas możemy wykorzystać do wprowadzenia dziecka w świat matematyki. Pierwsza z zabaw z Michałkiem gdy miał 2 latka, to kolorowe cyfry na kartach A4. Głośno wymawiamy cyferkę i skaczemy na nią lub podnosimy wysoko do góry. Dziecko łącząc zabawę i ruch z poznawaniem cyferek szybko je oswoi i zapamięta. Stopniowo uczymy się szeregowania cyferek od najmniejszej do największej. Możemy to wizualizować na klockach czy patykach układając je od najmniejszego do największego. Świetnym sposobem na zapamiętanie cyferek i utrwalenie pisowni są zabawy oparte na Metodzie Dobrego Startu. Metoda ta, polega na wspomaganiu rozwoju psychomotorycznego dziecka poprzez odpowiednio zorganizowaną zabawę i aktywne wielozmysłowe uczenie symboli graficznych: łatwych wzorów, liter i znaków matematycznych. Wystarczy na tacy lub talerzu wysypać odrobinę piasku, kaszy mannej lub bułki tartej i trenować pisanie cyferek. To świetna forma zabawy wprowadzająca naszego malucha w świat dziecięcej matematyki znaków czy figur. Szablony figur lub cyferek z wizualizacją w postaci odpowiedniej ilości kropek możecie pobrać bezpłatnie na blogu i wydrukować. Pobierz szablony cyferek do druku Pobierz szablony figur geometrycznych do druku Kolejny element, który warto wprowadzać od najmłodszych lat to kształtowanie umiejętności orientacji w przestrzeni. Położenie przedmiotów wokół siebie, w stosunku do własnego ciała. Zabawy uczące takich pojęć jak (lewo, prawo, góra dół, za, pod, obok, w). Prosta zabawa dla dzieci w różnym wieku podczas której dziecko uczy się orientacji i odtwarzania. Potrzebujemy dużą kartkę przedzieloną na pół i kilka takich samych przedmiotów (zabawek) lub figur. Dziecko lub rodzic układa kolejne przedmioty na jednej stronie kartki papieru, a druga osoba obok układa te same przedmioty w odpowiednie miejsca. Na górze kartki, na dole, po środku z prawej lub lewej strony. W zależności od wieku dziecka stopniujemy trudność zabawy zamieniając się również rolami. Coś na zasadzie odbicia lustrzanego. Kolejny świetny sposób uczący przestrzeni, logicznego myślenia i planowania to samodzielne tworzenie labiryntów lub gier. Możemy do tego celu użyć pudełka i wylepić w nim z plasteliny trasę labiryntu. Idealnie nadają się też do tego kartony i przedmioty z recyklingu. Spróbujcie też koniecznie ze swoimi pociechami narysować labirynt kredą na boisku szkolny. To zdecydowanie jedna z najlepszych zabaw dla dzieci. Klasyfikacja, zbiory, wykluczanie ze zbioru- matematyka w zabawie To naprawdę łatwe zagadnienia jeśli wprowadzimy je w formie zabaw, następnie przenosząc na prawdziwe życie. Zdolność logicznego grupowania przedmiotów według ich cech i właściwości, dostrzeganie różnic i podobieństw można zaczynać już z dwulatkami. Segregowanie zabawek lub figur w zbiory to dla dziecka bardzo fajne wyzwanie. Układanie w szeregu takich samych zabawek plus jednej dodatkowej odbiegającej od nich sprawia, że dziecko wychwytując różnice czuje się bardziej pewne siebie i chętnie uczestniczy w takich aktywnościach. Podobnie jak w trakcie zabawy w segregowanie i grupowanie przedmiotów według podobieństw w zbiory. Figury i bryły przestrzenne to motyw, który interesuje większość maluchów. Pierwsze rysunki dziecka powstają z podstawowych figur geometrycznych takich jak koło, kwadrat, kreski, prostokąty i trójkąty. Rozróżnianie figur, odszukiwanie kształtów w przedmiotach codziennego użytku pozwala dzieciom dostrzec, że matematyka jest wszędzie wokół nas. Aby opanować umiejętność dostrzegania przestrzenności brył i dzielenia ich na kolejne figury warto stworzyć dla dziecka Geoplan. To deseczka z kołkami, pinezkami lub gwoździami na które dziecko zaczepia gumki recepturki tworząc samodzielnie rozmaite figury, ucząc się dostrzegania zależności i wspólnych elementów. Do zabawy w rozpoznawanie figur możecie pobrać gotowe szablony: Pobierz szablon figur Pobierz szablon do konstruowania figur z plasteliny Nauka dodawania i odejmowania na konkretach, czy pojecie większości, mniejszości i równości to kolejny etap, który warto przyswoić w formie zabawy. Mogą to być doświadczenia, eksperymenty, zabawy plastyczne, codzienne aktywności. Jeśli zależy nam na tym, aby dziecko nauczyło się abstrakcyjnego myślenia to zamiast tłumaczyć dziecku i kazać wkuwać na pamięć pewne zagadnienia, pozwólmy mu ich doświadczać i poszukiwać rozwiązań w codziennym życiu i zabawie. Cyferki możemy wylepiać z plasteliny, stemplować, odciskać palcami, odrysowywać, przeliczać, porównywać. Poprzez ruch i manipulacje dziecko uczy się myślenia i analizowania, a to jest najważniejsze na dalszych etapach nauki. Świetną pomocą są również klocki, najlepiej zróżnicowane kolorystycznie, aby łatwiej było dokonać podziałów. Do takich zabaw również możecie pobrać gotowe szablony: Pobierz szablon cyferek Zasada mnożenia, przemienności i dzielenia. Starszy syn opanował mnożenie w oparciu o metodę Montessori. Do naszych zabaw przygotowałam specjalną tablicę z kawałka kartonu i plastikowej siatki. Działania zapisujemy na kartce i układamy na tablicy klocki (zamiast klocków możemy oczywiście użyć inne elementy jak np. koraliki, ziarna fasoli, itp.) Przy mniejszych liczbach wynik widać bez liczenia. Przy większych liczbach Adaś przeliczał klocki dodając sumy w kolejnych rzędach. Dziecko wykonuje działanie przykładowo 2×2 układa w dwóch rzędach po dwa klocki. Na pierwszy rzut oka widać, że klocki są cztery co jest wynikiem tego zadania. Analogicznie inne zadanie 3×5 układamy w trzech rzędach po 5 klocków synek w pamięci wie, że 5+5+5 to 15 co również jest wynikiem tego działania. Po kilku seriach takiej zabawy maluchy zapamiętują zasady mnożenia, przemienność mnożenia oraz utrwalają sobie wyniki czyli tabliczkę mnożenia. Dzieci zapamiętują wzrokowo w głowie układ klocków, a poprze manipulowanie i układanie wyników łatwiej im zrozumieć przemienność mnożenia czy dzielnie. Ułamki i dzielenie jest wszędzie wokół nas. Kroimy jabłko na połowę, aby podzielić je dla dwójki dzieci, zamawiamy pizze pokrojoną na kawałki aby starczyła dla całej rodziny, czy w dniu urodzin dzielimy cukierki dla całej klasy. Dzielenie na kawałki, odmierzanie porcji wody czy składników do ciasta to wszystko jest czysta matematyka, która otacza nas każdego dnia. Jeśli w ten sposób przedstawimy świat naszemu dziku z pewnością łatwiej będzie przyswoić mu podstawowe zadania matematyczne. A to właśnie ukształtowanie odpowiedniego myślenia jest kluczem do dalszego rozwoju logicznego myślenia, przeliczania i rozumowania pojęć matematycznych. Podział jednej części na ułamki świetnie można przedstawić na kolorowych klockach, karteczkach, czy innych domowych pomocach. Manipulowanie konkretnymi przedmiotami, dzielenie i obserwowanie w trakcie zabawy zależności, porównywanie wielkości czy objętości sprawia, że matematyka jest łatwiejsza i przyjemniejsza. Do naszych zabaw z ułamkami przygotowałam specjalne karty, które obrazują wizualnie podział ułamków . Możecie je pobrać poniżej: Pobierz kartę z ułamkami do wypełniania Pobierz kartę z podziałem figur na ułamki Przy zabawie z ułamkami świetnie sprawdzają się pisaki suchościeralne. Możemy nimi opisywać ułamki na talerzu, tworzyć podziały i łatwo zmazywać. Tworzenie ułamków i fragmentów za pomoc gumki recepturki dodatkowo urozmaica zabawę. Kolejnym etapem było wypełnianie wysokiego wazonu wodą i oznaczanie jaka część wazonu jest pełna. W ten sposób łatwo też zaobserwować pewne zależności. Zobaczcie jak bawimy się z matematyką W dzisiejszym wpisie: kilka inspirujących porad o tym jak uczyć matematyki, filmiki z matematycznymi zagadkami do wykorzystania, zaproszenie na wciągający warsztat matematyczny dla uczniów. W skrócie garść inspiracji o tym, jak uczyć matematyki. 1. Matematyka jest ważna w codziennym życiu, ale pokaż to O tym, że matematyka jest ważna wiedzą uczniowie w każdym wieku, niestety nie zawsze jednak przekłada się to na poziom zmotywowania do jej nauki. Zobaczcie, że bardzo wiele podręcznikowych zadań opiera się właśnie na takim założeniu i np. dzieci uczą się ułamków rozwiązując zadania dotyczące podziału tortu. A co gdyby tak zamiast prosić ich o rozwiązywanie zadań z tortem, naprawdę poprosić ich o podział tortu. Oczywiście organizowanie na lekcji prawdziwego tortu, tylko po to żeby go podzielić ucząc się przy tym ułamków, może być nieco problematyczne, możemy jednak wymyślić coś zastępczego, np. wycięte z kartonu koła, albo klocki LEGO, które łatwo podzielić i złączyć z powrotem. Przygotowanie takiego kreatywnego tortu wcale nie musi być trudne i czasochłonne, a nasi uczniowie lepiej go zapamiętają. W starszych klasach, np. przy uczeniu procentów możemy posłużyć się formularzem PIF i pokazać uczniom jakie procenty mają znaczenie do obliczania podatków. Kiedy mówimy o bryłach poprośmy uczniów o ich nie tylko wyobrażenie sobie lub obejrzenie już zbudowanych, ale o własnoręczne ich zbudowanie, np. ze słomek i plasteliny. 2. Matematyka to myślenie Bardzo często uczniom matematyka kojarzy się też z pamiętaniem nudnych wzorów, w ogóle liczbami, które są nudne, jakąś abstrakcją. A przecież matematyka to myślenie, które ułatwia życie. Szczepan Jeleński w swojej świetnej książce z zagadkami matematycznymi opisał bardzo ciekawą zagadkę, która brzmi mniej więcej tak: Miasta A i B łączy licząca 300 kilometrów idealnie prosta autostrada. Pewnego dnia dokładnie w południe z obydwu tych miast wyruszają dwa samochody (samochód a z miasta A i samochód b z miasta B) i jadą sobie na spotkanie z prędkością 50 km/h. Równocześnie z nimi z miasta A startuje samolot, który leci w kierunku miasta B z prędkością 100 km/h. Samolot mija samochód a i leci w kierunku b, kiedy się z nim spotka zawraca i leci w kierunku a. Kiedy spotka a znowu zawraca i leci w kierunku b i tak dalej, do czasu, kiedy samochody się spotkają. Ile kilometrów przeleci samolot do czasu spotkania samochodów? No i tam możemy liczyć rysując sobie w głowie (albo na papierze) zygzak pomiędzy zbliżającymi się samochodami, ale czy nie lepiej zastanowić się ile czasu minęło do czasu spotkania się samochodów i na tej podstawie obliczyć dystans pokonany przez samolot? Może to zadanie jest nieco abstrakcyjne, ale wyobraźmy sobie inne: mamy prostokątną podłogę i płytki ceramiczne od ułożenia. Musimy odpowiedzieć na pytanie ile potrzebujemy płytek? Gdyby nie było matematyki moglibyśmy wziąć jedną płytkę i przekładać ją obok siebie, aż byśmy to policzyli ręcznie. Ale czy ktoś tak robi? Oczywiście, że nie: prościej zmierzyć powierzchnię podłogi i jednej płytki, a następnie podzielić jedno przez drugie. To taki oczywisty przykład jak uczyć matematyki, ale dla dzieci w sam raz. 3. Matematyka jest ciekawa Oczywiście najbardziej angażującym wymiarem uczenia czegokolwiek jest pokazanie, że jest to naprawdę ciekawe, wciągające i interesujące. Czyli taki, że chcemy to robić dla samej tej czynności (w języku psychologicznym: ta czynność jest motywowana wewnętrznie). Możemy to zrobić np. zapraszając uczniów do nagrania filmików z ciekawymi zagadkami matematycznymi. Zespół naszej Fundacji realizował ostatnio projekt o tym jak uczyć matematyki, w ramach którego młodzież nagrała kilka takich oto filmików z zagadkami matematycznymi. Możecie je wykorzystać na Waszych lekcjach: Na kanale Telewizji AM znajdziecie więcej takich filmików, które można wykorzystać w czasie lekcji. 4. Matematyka to przygoda Na matematykę można spojrzeć też trochę jak na przygodę. Rozwiązanie każdego kolejnego zadania to wyzwanie i zdobycie nowej wiedzy i umiejętności. Wyobraźcie sobie sytuacje: Grupa początkujących detektywów przyjeżdża do rezydencji znanej gwiazdy Veroniki Veronicas (ona była znana dawniej, dlatego o niej nie słyszeliście) i dowiaduje się, że Veronika pozostawiła po sobie znaczny spadek. Jej przyjaciel i prawnik: Ferdynand Kompetentny prosi detektywów o pomoc w obliczeniu wartości tego spadku. Ten spadek składa się z 5 części: 1. Wartości drogocennych kruszców i perfum Veroniki (to trzeba obliczyć w laboratorium matematycznym wykorzystując mikroskop, wagę szalkową i sprzęt laboratoryjny). 2. Wartość inwestycji Veroniki na całym świecie (to trzeba obliczyć w wykorzystaniem wiedzy o procentach składanych w sali z wielką mapą świata). 3. Wartość nietypowego akwarium Veroniki (to trzeba obliczyć konstruując model owego akwarium w sakli 1:1). 4. Wartość pewnej nieruchomości pozostawionej Veronice (to trzeba obliczyć rozwiązując wciągającą matematyczną Grę Komunikacyjną). 5. Wartość jednego z kontraktów Veroniki (wartość tego kontraktu detektywi znajdą w garderobie Veroniki, niestety jak się okazuje, prawnik Ferdynand zapomniał powiedzieć detektywom, że Veronika założyła specjalne zabezpieczenia w swojej garderobie i po wejściu do niej drzwi się zatrzaskują i żeby z niej wyjść trzeba otworzyć sejf, w którym jest klucz. Kod do sejfu to rozwiązanie 4 wciągających zagadek matematycznych. Na szczęście jeden z pracowników rezydencji pomaga detektywom przez system monitoringu). Po wykonaniu wszystkich zadań, detektywi podsumowują swoje obliczenia i odpowiadają sobie na bardzo ważne pytanie: do czego jeszcze w życiu służyć nam może matematyka. Właśnie tak wygląda nasz wciągający warsztat Matematyczny Escape Room realizowany w serii warsztatów Ekstremalnie Skuteczna Nauka. Zapraszamy. Zobacz również nasz ciekawy gadżet do edukacji matematycznej: Matematyczny Stół Bilardowy z układem współrzędnych Czy macie jakieś inne pomysły na to jak uczyć matematyki? Zapraszamy do podzielnia się inspiracjami w komentarzach. Rachunek prawdopodobieństwa to dział matematyki, który zazwyczaj sprawia uczniom szkół ponadpodstawowych sporo kłopotów. A przecież może być inaczej. Dużo zależy od kreatywności nauczyciela, a pomysły na lekcje matematyki można czerpać między innymi od innych nauczycieli. Swoje pomysły na lekcje matematyki w szkole ponadpodstawowej podczas szkolenia pod tytułem O kuferku matematyka czyli kilka pomysłów na lekcje poświęcone rachunkowi prawdopodobieństwa, przedstawiła Iwona Wendt, nauczycielka w liceum ogólnokształcącym. Nagranie tego webinaru znajdziesz poniżej: Lekcje matematyki w szkole ponadpodstawowej a Twój styl nauczania Zanim poznasz propozycje Iwony na uatrakcyjnienie lekcji o rachunku prawdopodobieństwa, zastanów się nad swoim stylem nauczania. Być może sposób pracy Iwony jest Ci bliski, a może niektóre propozycje już stosujesz w swojej pracy? O swoim stylu pracy Iwona mówi: “MOJA MATEMATYKA – jest: pogodna – zależy mi na tym, aby uczniowie oceniali nasze wspólne 45 minut matematyki jako przyjemne chwile i czas, który nie jest stracony. kolorowa – aby matematyka była łatwiejsza stosuję kolorowe notatki, które pomagają zapamiętać nowe wzory, wskazują jak łatwiej kojarzyć fakty. Kolory stosuję jeśli chcę skupić uwagę uczniów na tablicy, gdy rysuję wykresy, omawiam własności funkcji czy z geometrii pokazuję różne zależności. Od kiedy zaczęłam w staranny sposób wykorzystywać kolory na lekcji – uczniowie to “załapali”, ich zeszyty są kolorowe i widzę efekty w przyswajaniu wiedzy. dla ucznia – jestem bardzo skoncentrowana na obserwacji reakcji moich uczniów, aby odczytać czy lekcja jest dla nich łatwa czy trudna, czy pracujemy zbyt szybko, czy może za wolno, czy zadania są ciekawe, czy ich nudzą. Informację zwrotną od uczniów można też pozyskiwać w inny, prosty i niekonwencjonalny sposób, a o tym opowiadam w moim kursie. blisko życia – tam gdzie jest to możliwe pokazuję praktyczne zastosowanie matematyki.” Zastosowanie takiej filozofii uczenia matematyki widać było już na pierwszej lekcji przeprowadzonej przez Iwonę Wendt w tym roku szkolnym. Każdy uczeń wchodzący do klasy, miał w ręku długopis i na kartkach wywieszonych na tablicy, na których nauczycielka zapisała słowa: góry, morze, jezioro zaznaczał kreską gdzie odpoczywał podczas wakacji. Gdy uczniowie zajęli swoje miejsca przyszedł czas na podsumowanie tego krótkiego statystycznego badania. Początkowo trudno było uczniom z daleka policzyć poszczególne odpowiedzi. Połączenie kresek w piątki ułatwiło podanie odpowiedzi ilu uczniów odpoczywało w danym miejscu. To ćwiczenie dało pretekst do rozmowy na temat jak ważne jest robienie właściwych notatek, jak rysunek może pomagać w obliczeniach i w ogóle w nauce. Jak w ciekawy sposób rozpocząć naukę pojęć z kombinatoryki? Niekonwencjonalne pomysły na lekcje matematyki w szkole ponadpodstawowej można realizować wykorzystując wszystkie zmysły. W przypadku rachunku prawdopodobieństwa na początku najlepiej “dotknąć” – czyli w praktyce wykonać doświadczenia losowe, które są opisane w zadaniach, czyli rzucać kostkami-jedną lub dwoma, rzucać monetami-jedną, dwoma lub trzema, losować karty z talii. Jest to szczególnie przydatne gdy uczniowie nie mają pomysłu na rozwiązanie zadania. Kiedy rzucają kostkami, zaczynają się im przyglądać, sprawdzają czy otrzymany przypadek pasuje do opisanego w zadaniu zdarzenia losowego, odkrywają zależności, myśli się porządkują i zaczynają wypisywać sprzyjające zdarzenia elementarne. W ten sposób zadanie staje się dla nich łatwiejsze. Lekcję wprowadzającą nowe pojęcia z kombinatoryki: wariacje z powtórzeniami czy bez powtórzeń, permutacje, warto zacząć jeszcze na korytarzu szkolnym. Uczniowie są proszeni o ustawienie się we wszystkich możliwych permutacjach zbioru n-elementowego. Wtedy pojawia się pytanie ile będzie takich możliwości? Wzięcie udziału w takim doświadczeniu pozwala uczniom na udaną próbę samodzielnego wyprowadzenia wzoru na dane pojęcie. Jeśli zadanie dotyczy losowania kart z talii- warto chwilę poświęcić na to aby uczniowie wzięli talię do rąk, nazwali kolory kart i spróbowali odtworzyć sytuacje przedstawione w zadaniu. Podobnie z zadaniami z kulami losowanymi z urn. Warto zrobić wcześniej symulację: kule zastąpić kolorowymi kartkami, a urnę może zastąpić zwykła koperta. Po chwili takich “praktycznych” doświadczeń można przejść do rozwiązania konkretnego problemu. Kiedy rozpoczyna się nowy dział, wprowadza się nowe pojęcia, można zapisać je lub narysować na kolorowych kartkach i sukcesywnie przypinać na tablicy. Potem dane pojęcie jest wykorzystywane w prostym doświadczeniu np. rzut monetą, potem w bardziej skomplikowanym jak rzut kostką, następnie w rzucie dwiema monetami, potem kostkami itd. Małymi krokami uczniowie przyzwyczają się do nowych pojęć i do nowej strategii rozwiązywania zadań. Podobną rolę mogą pełnić rysunki tworzone na tablicy, ponieważ zawsze wizualizacja zadania jest pomocna w zrozumieniu jego treści. Jak wygląda kuferek nauczyciela, pełen pomocy na lekcje z rachunku prawdopodobieństwa? Gromadzone od lat pomoce warto połączyć w zestawy przeznaczone do nauczania poszczególnych działów programowych. Pojemnikiem, który spełni taką funkcję może być nieużywana walizeczka. Dla potrzeb rachunku podobieństwa w takim nauczycielskim kuferku mogą znaleźć się: zestawy kostek talie kart paski i szaliki piłeczki tenisowe z numerkami zestawy “urn z kulami” (czyli zestaw foliowych koszulek z kółkami w dwóch kolorach) i inne przedmioty, o których mówi się w treści zadań, a które będą rozwiązywane na lekcji. Jak urozmaicić treści zadań z podręcznika? Pomysły na lekcje matematyki w szkole ponadpodstawowej mogą dotyczyć także angażowania uczniów do ich kreowania. Ponieważ zadania z podręcznika mogą wydać się takie czysto teoretyczne, oderwane od życia, warto zaproponować uczniom ułożenie zadania związanego z ich hobby, w którym będzie można wykorzystać nowo poznane pojęcia: permutacji, wariacji z powtórzeniami, wariacji bez powtórzeń lub kombinacji. Często gdy ktoś uprawia bieg, proponuje zadanie: “Na ile sposobów może zakończyć się bieg jeśli biorą w nich udział 4 osoby”. A gdy w klasie jest akwarysta, to być może ułoży następujące zadanie: “Zamierzam w sklepie kupić 3 rybki, ale jest ich tam 8 – na ile sposobów mogę dokonać zakupu?” Innym sposobem na tworzenie zadań przez uczniów, w dodatku bliskich życia, może być propozycja: Jeszcze na korytarzu, przed drzwiami sali lekcyjnej – na flipcharcie wypisane są miasta. Uczniowie wchodząc do sali zaznaczają kreską gdzie planują studiować. Następnie na bazie tych informacji rozwiązywane mogą być zadania ułożone przez uczniów. Iwona Wendt podpowiada, że inspiracje czerpie z 3 źródeł: z obserwacji uczniów (“wiem co się będzie im podobało i co ich zaangażuje”) z obserwacji innych nauczycieli (“świat wirtualny pozwala na zajrzenie do klas innych matematyków i nie tylko”) z obserwacji tego co aktualnie ciekawego dzieje się w kraju i na świecie. Pomysły na lekcje matematyki w szkole ponadpodstawowej – graficzny skrót treści: Więcej inspiracji na atrakcyjne i skuteczne lekcje matematyki w szkole ponadpodstawowej Jeśli chcesz poznać więcej pomysłów Iwony Wendt na lekcje matematyki może zainteresuje Cię jej kurs “Jak efektownie i efektywnie uczyć matematyki w szkole ponadpodstawowej?”. To szkolenie skierowane jest i do nauczycieli początkujących, aby mogli nauczyć się otwartego i kreatywnego podejścia do matematyki, ale i do doświadczonych matematyków, którzy chcą odświeżyć swój warsztat pracy. Więcej informacji o kursie TUTAJ. Od zawsze uczniowie przychodzą do świetlicy w ramach „nagłych” zastępstw za nieobecnych nauczycieli. Zmuszona jestem więc prowadzić zajęcia z różnych przedmiotów nauczania. Nie jestem jednak przygotowana metodycznie do prowadzenia tego typu lekcji. Dlatego też postanowiłam prowadzić zajęcia trochę innego etapem było przygotowywanie krótkich zadań. Gromadziliśmy słownictwo wokół różnych tematów - przeważnie związane akurat z tematami zajęć, które były odwołane. Na bazie tego słownictwa uczniowie przygotowywali krzyżówki, rebusy, zagadki i diagramy dla młodszych uczniów. Powstawały prace dotyczące pór roku, ważnych wydarzeń z życia szkoły, kraju, profilaktyki, ale także zainteresowań uczniów. Duża część tych prac została wykorzystana w czasie zajęć świetlicowych, konkursów i opublikowana w szkolnej etapem było rozwijanie i doskonalenie umiejętności literackich. Zadaniem uczniów było napisanie bajki, opowiadania lub innej formy literackiej bezpośrednio związanej z tematem zajęć. Powstały więc bajki o odpadkach, urządzeniach technicznych, bezpieczeństwie, bajeczki matematyczne, informatyczne i inne. Pod koniec każdego roku szkolnego, przeważnie w maju, z okazji Dni Oświaty, Książki i Prasy, wydajemy książkę z najciekawszymi pracami uczniów, którą umieszczamy w bibliotece szkolnej. Aby uczniowie mogli przekonać się, że w świetlicy w czasie zastępstw może być ciekawie, stosujemy często zajęcia oparte na rywalizacji. Dzieci bardzo chętnie biorą w nich udział, pracując w grupach, rozwiązując problemy, wymyślając ciekawe rozwiązania. Aby być przygotowanym do tych „niespodziewanych” lekcji opracowałam „ściągę”, z której bardzo często korzystam nie tylko w czasie tych zajęć. Z różnych dostępnych publikacji i wiadomości zawartych na stronach internetowych wybrałam różne ciekawe pomysły na urozmaicenie zajęć świetlicowych. Ćwiczenia te pomagają rozwijać wyobraźnię, giętkość i płynność myślenia, kształtują umiejętność pracy w ta może być pomocą dla nauczyciela, bo małym nakładem pracy i materiałów dydaktycznych, bez wcześniejszego przygotowania można przeprowadzić bardzo ciekawe zajęcia. RYMOWANKI, WYMYŚLANKI – ZABAWY SŁOWEM1. Znajdź jak najwięcejZadaniem uczniów jest wyszukanie jak największej ilości wyrazów w określonym czasie, np. przez 3 min.: - na podaną przez nauczyciela literę, - zakończonych na -ca, -wa itp., - pięcioliterowych o określonej pierwszej i ostatniej literze, np.: w....r, k....o, ż....a, - zaczynających się lub kończących na daną sylabę, - zawierających w środku swej nazwy podaną głoskę, - trzygłoskowych, czterogłoskowych, - zawierających samogłoskę: ę, ą, dwuznaki lub ó, rz, h. 2. Odgadywanie obrazkówMateriały:- papier,- ołówek lub na papierze proste przedmioty lub postacie. Dzieci się temu przyglądają i próbują tak szybko, jak to możliwe, odgadnąć, co tak naprawdę jest tematem rysunku. Można także przedstawić pojęcia przy pomocy kilku obrazków, np. parasol słoneczny- rysujemy słońce i Kojarzenie wyrazówMateriały:- kartki,- długopisy, ołówki lub wyszukują jak najwięcej wyrazów, które po połączeniu ze sobą utworzą nam nowy wyraz, np. prosty + kąt = prostokąt, grzyby + branie = grzybobranie. Można przy większej ilości dzieci zorganizować zawody, kto skojarzy wyraz najprędzej lub skojarzy jak największą ilość Rymy Podajemy dzieciom jakiś wyraz i wspólnie tworzymy do niego kilka rymów(np. filiżanka - skakanka - szklanka - polanka itd.). Później dzielimy dzieci na zespoły, które znajdują rymy do podanych przez nauczyciela wyrazów. Wygrywa zespół, który poda jak największą ilość rymów w podanym czasie. 5. Śmieszne rymyRymować możemy również krótkie zdania, przy czym sugerujemy uczniom, że mają one być pozbawione sensu. Podajemy dzieciom na przykład jakieś zdanie, akcentując szczególnie jakiś wyraz, do którego trzeba dobrać rym, a dzieci znajdują jakiś śmieszny ciąg dalszy (np. Mój kapelusz jest czerwony. - I szuka żony., Ptaszek sobie stał. - I robił hau, hau...). 6. Imienne rymowanki Dzieciom zazwyczaj się podoba, kiedy w opowiadaniach pojawiają się ich imiona. Dlatego też można spróbować namówić uczniów do stworzenia rymów zawierających ich imiona. Kolejnym utrudnieniem będzie połączenie imienia i jakieś cechy charakteru dziecka (np. To jest Ania, co w zimę bez czapki gania.). 7. Rymowanka kulinarnaDzielimy uczniów na grupy. Zadaniem grup jest stworzenie zdań zawierających rymy związane z częścią ciała i jakąś potrawą, np.: Moje włosy są jak niekończące się Układanie rebusów, zagadek, krzyżówekCzynności temu towarzyszące przezwyciężają u dzieci szablonowość i sztywność myślenia, rozwijają płynność i giętkość. Umożliwiają wykorzystanie wiadomości i doświadczeń w nowych sytuacjach oraz opanowanie i utrwalenie wiedzy. Układając rebusy należy pamiętać, aby nie umieszczać w nim rysunków odpowiadających w całości danemu słowu. Dobrym rebusem jest ten, którego treść oddaje szereg rysunków bez żadnych dodatkowych objaśnień, dopisków, cyfr i znaków. Podczas układania krzyżówek należy pamiętać, aby hasła zawierały wyrazy na tyle znane, by mógł je odgadnąć przeciętny Plątanina Nauczyciel pisze na tablicy dowolny, ale długi wyraz, np katapulta, czekoladopodobny, kontrowersja, czarodziejka, Małgorzatka, Karolinka, Wielkanoc itp. Zadaniem każdego ucznia lub grupy jest napisanie jak największej liczby wyrazów powstałych z liter wchodzących w skład podanego wyrazu. Należy z góry ustalić zasady, np. tylko rzeczowniki w mianowniku liczby pojedynczej i Dwa w jednymZadaniem każdej grupy jest napisanie jak największej liczby wyrazów, w których ukryty jest inny wyraz (np. grudzień, kwiecień, czekolada).11. Ukryte wyrazyZadaniem uczniów jest wymyślenie zdań, w których ukryte zostaną wyrazy, np.:Ala ma je żurawinę. 12. Faszerowany mostek Nauczyciel podaje słowo składające się z co najmniej ośmiu, a najwięcej z dwunastu liter. Słowo nie powinno zawierać rzadko występujących w języku polskim liter. Każdy z uczniów wypisuje to słowo na swojej kartce przy jej lewej krawędzi pionowo z góry w dół, a przy prawej krawędzi z dołu do góry. Litery po obu stronach są początkowymi i końcowymi literami nowych słów. Każdy z uczniów w określonym czasie wypisuje nowe słowa. Muszą one wraz z literami przy krawędziach tworzyć sensowne słowa. Każdy z uczniów odczytuje swoje słowa. Odczytywane słowa uczniowie porównują z wypisanymi przez siebie. Jeżeli odczytane słowo znajduje się na kartkach innych uczniów muszą je oni wykreślić. Ważne jest więc wypisywanie niepospolitych słów. Należy policzyć, u którego z uczniów pozostało najwięcej nie skreślonych słów. On otrzymuje tytuł zwycięzcy. Przykładowe wyrazy do wykorzystania: literatura, marmolada, kierowca, drogowskaz, malowidło, biblioteka, Układamy słowa Zadaniem uczniów jest tworzenie słów, w ten sposób aby nie dopuścić do ukończenia słów. Pierwszy z uczniów wymyśla jakieś słowo i zapisuje na kartce jego pierwszą literę. Drugi z uczniów musi znaleźć słowo rozpoczynające się od tej litery i nie wypowiadając go, dopisać drugą literę. Każdy z uczniów musi uważać, by po dopisaniu nowej litery nie powstało pełne słowo. Jeśli tak się stanie, otrzymuje on punkt karny i runda się kończy. 14. Harfa słowna Podajemy uczniom długie słowo. Wyznacza ono ramy naszego zadania. Słowo to zapisuje się na kartce, tak, aby w każdej kratce znajdowała się jedna litera. Na bazie tego słowa tworzymy nowe słowa. Wpisuje się je pionowo, wykorzystując pojedyncze litery słowa bazowego. Nowe słowa muszą mieć dokładnie taką długość, jaka wynika z kształtu harfy. Aby ułatwić sobie rozwiązywanie, wygodnie jest zaznaczyć sobie cienką linią kontur harfy. BLISKIE I ODLEGŁE SKOJARZENIA1. Jak najwięcej Uczniowie wspólnie podają jak największą ilość skojarzeń do podanego przez nauczyciela wyrazu. Jest to dobre ćwiczenie wprowadzające do zajęć lub przygotowujące do tworzenia krzyżówek, rebusów czy zagadek związanych, np. ze świętami Bożego Narodzenia. 2. Wyszukiwanie skojarzeń do podanych wyrazówZ listy uczeń losuje dwa wyrazy i szuka do nich skojarzeń, później skojarzeń wspólnych łączących te dwa wyrazy. Przykładowe wyrazy do wykorzystania:Makaron, długopis, róża, pomarańcza, kalkulator, szpilka, las, tęcza, pędzel, woda, droga, materiał, kartka, patyk, zeszyt, książka, klucz, nitka, buty, pisarz, torpeda, skarpetki, bank, fabryka, kowal, rower, ucho, dezodorant, zamek, czekolada, zasłona, klocki, dziecko, film, teatr, motyl, gruszka, pieszy, kolczyk, tygrys, kolej, żniwa, materac, Łańcuch skojarzeńDzieci siedzą w kręgu. Podajemy nazwę obiektu wyjściowego, np.: buty. Pierwsze dziecko podaje skojarzenie z obiektem wyjściowym, kolejne dziecko szuka skojarzenia do poprzedniego podanego przez kolegę, np.: but - wycieczka - plecak - ciężar – dźwig - budowa itd. kiedy wszystkie dzieci podadzą swoje skojarzenia zmieniamy obiekt ObrazkiUczniowie otrzymują dwa obrazki lub kliparty. Muszą wyszukać jak najwięcej skojarzeń łączących te WIERSZE I INNE HISTORIE...1. Znajdź tytułKażda grupa pisze historyjkę na dowolny temat, jednak przy jej układaniu należy wykorzystać jak największą liczbę tytułów książek/ filmów. Następnie przekazujemy drugiej grupie historyjki i jej zadaniem jest wyszukanie ukrytych List z wakacjiNauczyciel zapisuje na tablicy 10 dowolnych słów, mało związanych z tematem np. widelec, węgiel, grabie, żaba, oczy, krokodyl, cement, peruka, dentysta, skarpeta). Zadaniem każdej grupy jest napisanie listu z wakacji do rodziców (kolegi, cioci),z wykorzystaniem wszystkich podanych II Jeden z uczniów wyszukuje w gazecie 10 - 15 dowolnych słów z artykułów prasowych. Dobrym pomysłem jest także wykorzystanie kart z gry „Kalambury”. 3. Dwie literkiNauczyciel zapisuje na tablicy dwie dowolne litery. Zadaniem uczniów jest napisanie historyjki na dowolny temat, w której będą wykorzystane tylko wyrazy zaczynające się od podanych liter i to naprzemiennie(np. k, t- Koń Tomka Kowalskiego trochę kuleje.) Przy ćwiczeniu można korzystać ze Według schematuUkładanie zdań, np. trzy zdania bez użycia tych samych wyrazówk...b...n...w...r...c...i...u...b...f...g...j...n...d...ż...e... ł...i...k...a... Układanie wierszyka wg schematuT.....t.....t.....p.....Ś.....m.....b.....d.....Ś.....j.....d.....d.....M.....m.....m...k.....5. Połówkowy wierszNauczyciel wyjaśnia, że przygotował 4 - wersową zwrotkę wiersza Juliana Tuwima ,,Pan Maluśkiewicz i wieloryb". Zwrotka ta została podzielona połowę. Fragmenty tej zwrotki za otrzymują uczniowie. Nie zaglądają do kart sąsiadów. Zadaniem uczniów jest - nie znając dokładnie oryginalnej wersji autorskiej - stworzenie własnej, nowej wersji 4 - wersowego utworu./ Fragment wiersza jest inspiracją do napisania własnej, nowej wersji utworu./POŁÓWKIWziął łupinkę ... ... pod pachę,Zaraz do morza ... ... się popłynął ... ... do Gdynii do Warszawy ... ... jednej kartce uczestnicy piszą końcówki wersów zwrotki wiersza, na drugiej początki. Zadaniem jednej grupy jest rozpoczęcie wersów, a drugiej dokończenie. Ciekawe efekty można uzyskać łącząc napisane przez uczestników połówki wierszy. Prezentacja nowych utworów przez uczestników. Nauczyciel na zakończenie ćwiczenia odczytuje oryginalną wersję Sześć kartPrzygotuj sześć rodzajów kart w różnych kolorach z rysunkami lub klipartami:- I grupa – miejsce, np.: góry, rzeka, pole, morze, dom, zamek, miasto, pustynia- II grupa – warunki atmosferyczne, np.: burza, tęcza, śnieg, chmury, deszcz, słońce, - III grupa – rzeczy, np.: tort, rakieta, lustro, pika, statek, klucz, korale, buty, kareta,- IV grupa – postaci, np.: babcia, czarownik, bałwan, duch, rycerz, dziewczynka, niemowlę, - V grupa – zwierzęta, np.: kot, kura, koń, smok, motyl, wielbłąd, żaba, niedźwiedź, ryba,- VI grupa – czynności, np.: płacze, biega, śpi, je, zajmuje się zwierzętami, jedzie, karty wg kolorów przykrywając rysunki. Zadaniem uczniów będzie ułożenie opowiadania na podstawie wylosowanych kart. Można zaproponować jakiś motyw przewodni opowiadań, np. historie z morałem, z najbardziej zaskakującym zakończeniem, opowieści baśniowe, historii z użyciem jak największej ilości trudności ortograficznych lub też pozostawić uczniom większej liczbie uczniów można podzielić uczniów na grupy kilkuosobowe i ogłosić konkurs na najbardziej zaskakująca historię. 7. Podaruj bajkęW tej zabawie każda grupa pisze bajkę na jeden z pięciu tematów podanych przez nauczyciela, np.:1. Niebieska Dziurawe pantofelki Kapryśna Zaczarowany Mini IIUczniowie piszą bajkę na temat bezpośrednio związany z lekcją, np. odpadki, jezioro, urządzenia domowe, bajka matematyczna, bajka Książka kucharskaKażda grupa (uczeń) otrzymuje od nauczyciela przepis na ciasto, kisiel, krem, budyń itp. Zadaniem każdej grupy jest przekształcenie tego przepisu w ten sposób, aby powstał przepis na zdrowie, szczęście, radość, przyjaźń Imienne opowiadanieZadaniem każdego ucznia jest stworzenie opowiadania, którego kolejne zdania zaczynają się od liter, z których składa się jego Trzy emocjeUczniowie otrzymują kartki, na których napisane są słowa wyrażające trzy uczucia. Zadaniem ich jest stworzenie tytułu historyjki i opowieść, w której pojawia się najpierw pierwsza nazwa emocji, potem druga i trzecia ,np.:Zmartwienie - panika - ulgaLęk - zdziwienie - triumfPodniecenie - zmartwienie - przyjemność 11. Kreatywne pisanieDzielimy grupę na 4 - osobowe zespoły. Każdy z uczniów pisze na kartce (w rogu) wybrane słowo, zagina róg i oddaje koledze. Pozostali uczniowie z grupy postępują w ten sam sposób. Ze zgromadzonych słów wspólnie układają czterozdaniową historyjkę i nadają jej tytuł. 12. Opowiadanie z tytułów Uczniowie losują kilka tytułów wyciętych z gazet. Zadaniem ich jest napisanie opowiadania, bajki łączącego w sobie te tytuły. 13. Opowiadania Zadaniem uczniów jest napisanie opowiadania, bajki na podstawie otrzymanego lub wysłuchanego fragmentu historii, filmu lub opowiadania. Może być to początek historii albo fragment Inna perspektywa Zadaniem uczniów jest opowiedzenie historii jakiegoś przedmiotu, np. papieru, serwetki, pudełka zapałek, krzesła. ORYGINALNIE MYŚLĘ - WBREW STEREOTYPOM I by było gdyby? (Przewidywanie skutków paradoksalnych sytuacji)Uczniowie w grupach siadają przy stolikach. Nauczyciel podaje problem do rozwiązania: Co by było gdyby ludzie nie potrafili się śmiać? Uczniowie zapisują wszystkie swoje pomysły na arkuszach szarego papieru. Po zakończeniu grupy wieszają swoje prace na tablicy i odczytują swoje pomysły. Uczniowie wspólnie wybierają najważniejsze i najistotniejsze dla ludzi skutki braku śmiechu i dokonują uzasadnienia takiego wyboru. Podsumowanie: Jaki byłby świat bez uśmiechu? Czy dobrze byłoby nam żyć w takim świecie?Praca indywidualna: Uczniowie wypisują jak najwięcej wyrazów kojarzących się im ze słowem ŚMIECH. Po wykonaniu zadania odczytują swoje propozycje. Nad niektórymi można się nieco zatrzymać i porozmawiać o oryginalności skojarzenia. Zabawa z całą klasą: Jedno dziecko podaje wyraz związany z humorem, śmiechem. Wszyscy szukają do niego rymu. Przykłady zapisujemy na pomysły do wykorzystania:Co by było gdyby...- Rośliny rosły w Wszystkie martwe przedmioty Każdy człowiek rodził się obdarzony wiedzą absolwenta Zabrakło ropy Nie wynaleziono Wszystkie drzewa wad znanych przedmiotówUczniowie ustalają, jakie wady może mieć, np.: długopis, łóżko, książka. wad i zalet posiadania czegoś cennegoUczniowie ustalają jakie korzyści i problemy mogą mieć właściciele, np. pięknego i nowoczesnego samochodu codzienne - niecodzienneWymień jak najwięcej przykładów zastosowań takich przedmiotów jak: szklanka, butelka, piłka, patyk, papier, koło, spinacz biurowy, drewniana łyżka, patelnia3. Nie tu i nie terazJednym ze sposobów twórczego spoglądania na problem jest przeniesienie go w czasie i przestrzeni. Stawiając się w sytuacji Prasłowian lub krasnoludków zyskujemy odmienny punkt widzenia, wolny od aktualnej mody, przesądów lub uprzedzeń. Zadanie uczniów polega na tym, aby na jedno z 25 pytań odpowiedzieć w imieniu jednej z 25 społeczności. W tym celu uczniowie losują pytania oraz społeczności, przygotowują krótkie wystąpienia i prezentują je na forum Jak się wychowuje dzieci?2. Jak się ubierają dziewczęta?3. Jak się organizuje zabawy?4. Jak się traktuje starych ludzi?5. Jak się zdobywa wykształcenie?6. Jak się podróżuje?7. Jak się spędza zimowe wieczory8. Jak się zakłada rodzinę?9. Jak się zostaje żołnierzem?10. Jak się traktuje poetów?11. Jak się wybiera głowę państwa?12. Jak się podaje obiad?13. Jak się zawiera małżeństwa?14. Jak się spędza wakacje?15. Jak się przystraja pannę młodą?16. Kto wytwarza broń?17. Jak wygląda sklep?18. Jak się traktuje żonę?19. W jaki sposób pozdrawia się znajomego?20. Jak się adresuje listy?21. Jak karze się winnych?22. Jakie są ulubione zabawy dzieci?23. Jakie są ulubione bajki dzieci?24. Jaki jest ulubiony instrument muzyczny?25. Jak się nagradza bohaterów?Społeczności:a) Marsjanie po ich wylądowaniu na Ziemi w 2000 roku,b) Rosjanie za 20 lat,c) australijscy Aborygeni w XIX (19) wieku,d) Rzymianie za czasów Juliusza Cezara,e) Polacy za 50 lat,f) Amerykanie 200 lat temu,g) Japończycy w 2020 roku,h) Chińczycy w XVI wieku,i) ludzie na nie odkrytej jeszcze wyspie,j) nasi górale 100 lat temu,k) my za 20 lat,l) Hindusi dziś,ł) Egipcjanie 3000 lat temu, m) Homo sapiens 80 000 lat temu,n) polska szlachta w XVII wieku,o) Niemcy w roku 1939,p) Rosjanie roku 1917,q) Polanie w IX wiekur) Hiszpanie w XV wieku,s) Yeti w XX wieku,t) Francuzi w roku 1789,u) Polacy w roku 1950v) zielone ludziki UFO, teraz,w) greccy w okresie bitwy pod Maratonem (490 roku krasnoludki w XX Oryginalnie myślećWymyśl i krótko opisz:a) stół (ale bez nóg),b) podręcznik (ale bez papieru),c) drugą część przysłowia zaczynającego się od słów „Czego oczy nie widzą...” (ale nie może być ... tego sercu nie żal),d) ubranie szkolne (ale bez spodni, spódniczek, sukienek),e) sprzęt sportowy do ślizgania się po lodzie (ale nie łyżwy),f) poduszkę (ale nie z pierza, nie z gąbki, i nie pneumatyczną).5. Różne znakiZa pomocą prostych symboli graficznych przedstaw pojęcia wyrażone w formie można obrazkowo przedstawić pojęcie stary ?Jak można obrazkowo przedstawić pojęcie alpinizm ?Jak można obrazkowo przedstawić pojęcie miłość ?6. Nowe osiedleW pewnym mieście wybudowano nowoczesne, pięknie usytuowane osiedle mieszkaniowe. Osiedle to ma już swoją nazwę, nie nazwano jednak jeszcze placu, który znajduje się w jego centrum, ani ośmiu ulic, które zbiegają się tam promieniście. Władze miasta odrzuciły dotychczasowe propozycje jako mało oryginalne i nie spełniające podstawowego wymagania sformułowanego przez burmistrza następująco: Nazwy osiedla, placu i ulic mają być ze sobą logicznie uczniów jest wymyślenie wspólnie nazwy osiedla i nazw Jak to dobrze, że jest bezbarwnaRolę wody trudno przecenić. W życiu pojedynczego człowieka i całych społeczeństw woda to, np.:- możliwość gotowania różnych potraw,- niezbędny napój oraz środek higieny,- możliwość hodowania roślin i zwierząt,- nośnik ciepła w ogrzewaniu mieszkań,- środek napędowy, np. w elektrowniach wodnych,- możliwość ślizgania się na łyżwach, nartach, sankach, pływania kajakiem, uprawiania uczniów jest:- uzupełnienie przykładów co najmniej trzema dziedzinami wykorzystywania wody w życiu jednostki i całych napisanie odpowiedzi na pytanie: Jak wyglądałby nasz Świat, gdyby woda miała np. kolor ŁYKI rysowanieMateriały:- kartki,- miękkie ołówki,- gruby flamaster,- kredki dzieci, aby zamknęły oczy i przez chwilę rysowały ołówkiem dowolne, nieokreślone kształt – bazgroły. Kiedy dzieci otworzą oczy, ujrzą plątaninę kresek. Następnie prosimy je, aby obracając kartkę w różne strony, próbowały dostrzec w bazgrołach jakieś wyłaniające się kształty postaci, przedmiotu, zwierzęcia itp. Dobrze pokazać wszystkie rysunki pozostałym dzieciom i poprosić je o skojarzenia. Dalej pozostaje tylko pogrubić ołówkiem lub flamastrem wyobrażone kształty, dorysowując ewentualnie brakujące elementy i rysunek Początkowo dzieciom będzie trudno dostrzec jakieś ciekawe wyłaniające się elementy. Trzeba więc najpierw samemu pokazać na przykładach różnych prac, jakie skojarzenia można z nimi wiązać i jak ich szukać. Potem dzieci już same będą potrafiły podać mnóstwo skojarzeń do danego rysunku. Inne wersje ćwiczenia:- rysowanie lewą ręką,- rysowanie kredką trzymaną przez dwie osoby,- rysowanie flamastrem trzymanym w W co zaczarujesz swoją dłoń?Materiały:- kartki z bloku lub kolorowe kartki ksero,- nożyczki,- farby IProsimy dzieci, aby odrysowały swoje dłonie na kartce i wycięły je (dzieci młodsze mogą otrzymać wycięte dłonie). Następnie przykładamy jedną z wyciętych dłoni na kartce ksero i obracamy ją w różne strony ,,Do czego jest podobna dłoń?”, "Co wam przypomina ?” , "W co można ją zamienić?" (pytania otwarte – mające wiele poprawnych odpowiedzi). Teraz możemy już zaprosić dzieci do wykonania pracy plastycznej, proponując im, aby wymyśliły, w co zamienią swoją dłoń. Dzieci przyklejają dłoń na kartce w takim miejscu, aby mogły wyeksponować właściwy temat pracy, zamieniając dłonie w zwierzęta, teatrzyk IIDzieci mogą odbijać swoje dłonie, palce na wspólnym rysunku i dorysowywać powstałe skojarzenia. 3. Wyczarowane z jesiennych liściMateriały: - liście jesienne,- żelazko,- kolorowe kartki ksero lub białe kartki z bloku,- kredki pastele, - kalka maszynowa,- I: Przygotowujemy wcześniej kalkografie liści - na kartce z bloku układamy liść jesienny (lub kilka liści), na to kładziemy kalkę maszynową. Całość przykrywamy gazetą i prasujemy ciepłym żelazkiem. W zależności od długości prasowania i siły nacisku żelazka uzyskujemy różne efekty. Oglądamy z dziećmi powstałe portrety liści, obracając kartkę w różne strony. Prosimy je, aby pomyślały, co przypomina im kształt liścia. Dzieci podają dowolne pomysły - skojarzenia, po czym wybierają sobie jeden z portretów liściowych, który zamieniają w coś ciekawego, dorysowując i pogrubiając potrzebne kształty kredką pastelową. Wersja IIMateriały: -miękkie ołówki, -białe kartki ksero lub z bloku (ważne, aby były cienkie).Przystępujemy do kopiowania liści jesiennych (dekalkomania). Dzieci starsze same mogą kopiować liście, młodszym należy przygotować tą część pracy. Każdy otrzymuje kartkę papieru. Na tacy zgromadzonych jest wiele kształtów jesiennych liści. Dzieci wybierają dowolny listek i układając go pod kartką papieru żyłkami do góry, przez pocieranie ołówkiemkopiują liść na kartkę. Na całej kartce mogą skopiować jeden kształt liścia lub kilka. Następnie, tak jak w wersji I, przystępujemy do wymyślania skojarzeń związanych z liśćmi, pytając: „Jaką krainę można wyczarować z liści?”. Zwracamy również uwagę na kształt skopiowanych liści: „Jakie zwierzę lub postać przypominają?”, po czym prosimy dzieci o wyeksponowanie właściwego tematu pracy poprzez pogrubienie i dorysowanie elementów tym samym miękkim ołówkiem. 4. Gazetowe stworyMateriały:- gazety,- taśma lakiernicza lub klejąca dwustronnaWersja I Technika nie wymaga większych przygotowań ani nakładów materiałów. Wystarczy poprosić, aby dzieci przyniosły z domu stare gazety i zakupić taśmę do podklejania stworzonych kompozycji. Rozbudzamy ciekawość dziecka poprzez postawienie tematu – problemu, np. „Papierowy świat” lub „Jak zbudować przestrzennie papierowe miasto?” oraz kilku pytań otwartych: „Co można wyczarować z gazety?”, „W co można ją zmienić?”. I już możemy przystępować do pracy. Dzieci mogą pracować indywidualnie lub w małych grupkach, formując wspólną budowlę np. „Smoczą Jamę pod Wawelem”.Wersja IINajwięcej pracy wymaga etap wstępny, czyli przygotowanie papierowych patyków gazetowych. Możemy wykonać je sami lub zaprosić dzieci do wspólnych zabaw, podczas których wykonamy patyki. Ich wykonanie zaczniemy od położenia na stoliku lub podłodze gazety dużego formatu. Zaczynamy zwijać bardzo ciasno jeden z rogów gazety w rulon. Po zwinięciu oklejamy powstały patyk tak, aby nam się nie rozsunął. Następnie zachęcamy dzieci do tworzenia pomysłów: „Co można zbudować z patyków gazetowych?”. Początkowo dzieci mogą projektować budowle, układając patyki płasko na dywanie. Potem mogą dobrać się w grupy i projektować budowle przestrzenne z patyków gazetowych połączonych za pomocą taśmy klejącej. Projekty mogą być realizacją konkretnego tematu, jednak często bywa tak, że temat w trakcie konstruowania zmienia się wielokrotnie. Po skończonej pracy twórcy prezentują swoje pomysły. Mogą być one przedstawione w formie zagadki dla innych dzieci. Na końcu autorzy nadają tytuł swojej Patyki gazetowe muszą być bardzo mocno zwinięte - twarde. W przeciwnym razie budowle będą niestabilne. 5. Wyczarowane z szarej kartkiMateriały:- miękkie ołówki,- kartki z bloku,- gumki ołówkowe. Całą powierzchnię kartki zamalowujemy dokładnie miękkim ołówkiem. Następnie prosimy dzieci, aby pomyślały, co chcą wyczarować z szarej kartki. Za pomocą gumki ołówkowej (wycieranie powierzchni kartki) odkrywają właściwy temat pracy. Jeżeli dziecko zmieni koncepcję wykonania tematu, ma możliwość ponownego pokrycia powierzchni kartki ołówkiem i wykonania pracy od początku. 6. Rekonstrukcja rysunkówMateriały:- kartki z bloku,- rysunki (kliparty z komputera, fragmenty bliżej nieokreślonych rysunków, nadpalone rysunki przypięte do kartki),- klej,- karby plakatowe,- dziecku obrazek o bliżej nieokreślonej treści, mówiąc, że malarz nie dokończył swojej pracy. Prosimy, aby dzieci podały swoje skojarzenia. Każde dziecko ma możliwość wyboru jednego z rysunków lub przekazujemy dzieciom takie same kliparty (wówczas możemy ukazać wielość rozwiązań danego tematu). Na bazie rysunku dziecko domalowuje wyobrażone skojarzenia. Ważne: dobieramy takie rysunki, które nie sugerują jednoznacznie sposobu rozwiązania tematu, lecz pobudzają Dopełnianie formMateriały:- kartki,- kolorowe skrawki papieru,- dzieciom skrawki kolorowego papieru oraz kartkę w kontrastowym kolorze. Każdy z uczniów wybiera kilka skrawków papieru i nakleja je w dowolny sposób na kartce. Prosimy, aby dokładnie przyjrzały się naklejonym elementom i zastanowiły się, czy czegoś im nie przypominają. Mogą dowolnie obracać kartkę. Następnie prosimy, aby dzieci dorysowały potrzebne elementy do tego tak, aby powstała praca. Na zakończenie uczniowie nadają tytuł swojej pracy. 8. Wyczarowane z plamy barwnejMateriały:- tusz czarny lub kolorowy,- kartki z bloku,- flamastry,- plastikowe słomki do napojów/Wersja I Praca obejmuje dwa etapy: wykonanie barwnej plamy oraz dorysowanie do niej skojarzeń. Plamę można wykonać przez położenie na kartce kilku kropel tuszu i rozdmuchanie go przy pomocy słomki w różne strony. Kiedy prace wyschną, oglądamy je obracając w różne strony. Każde z dzieci dorysowuje flamastrem potrzebne elementy, pogrubia linie eksponując w ten sposób temat IIKartkę składamy na połowę. Jedną część nakrapiamy tuszem i przykrywamy drugą częścią kartki. Po rozłożeniu uzyskamy dwie identyczne plamy, do których dorysowujemy skojarzenia. Dzieci mogą stworzyć dwa różne rysunki lub połączyć obie plamy w IIITusz możemy rozlać na górnej powierzchni kartki i przechylając kartkę w dół, utworzyć różnego rodzaju zacieki, które wykorzystamy do tworzenia dowolnych Podwójne kompozycje Materiały:- wielokolorowe flamastry o różnej grubości,- dzieciom, aby rysowały dwoma flamastrami naraz, trzymając je jednocześnie w jednej ręce. Na kratce pojawiają się podwójne rysunki i zachodzące na siebie linie. Dzieci mogą też rysować jednocześnie dwoma rękami (w każdej jeden flamaster), symetrycznie lub w dowolnym kierunku. Prosimy dzieci o pokolorowanie każdej wyodrębnionej powierzchni flamastrem lub wykonanie grafiki - zamalowanie powierzchni w kółka, kreski, kropki, II Dzieci mogą tworzyć na powstałych powierzchniach pracę dotyczącą jednego tematu, np. drogi, las, morze Kolaż gazetowyMateriały:- kolorowa makulatura,- kartki,- nożyczki,- klej,- oglądają kolorowe czasopisma i wybierają ciekawe ilustracje, które mogą stanowić fragmenty kolażu. Kolaż można tworzyć dowolnie lub na określony temat. Można również wybrać jedną ilustrację stanowiącą podstawę tematyczną kolażu. Następnie ze sterty wycinków losowo wybrać kilka innych ilustracji, z których dziecko ma wykonać kompozycję, używając wszystkich wylosowanych wycinków. Brakujące elementy można dorysować kredkami. 11. Nakładane obrazyMateriały:- kolorowa makulatura,- klej,- nożyczki,- kartki. Każde dziecko zaczyna pracę od wycięcia kształtu głowy - ludzkiej lub zwierzęcej z czasopisma. Następnie, nadal korzystając z czasopism, wybiera inne elementy nadające się do naklejenia na wybraną formę w miejsce oczu, uszu, włosów. 12. FotomontażMateriały:- makulatura,- klej,- nożyczki,- z makulatury ciekawe fotografie zwierząt, roślin, ludzi, a następnie rozkładamy je na stoliku i przeglądamy, zastanawiając się, które elementy z poszczególnych zdjęć wykorzystamy do stworzenia naszego fotomontażu (np. głowa zwierzęcia, tułów człowieka, nogi stołu). Obmyślamy scenkę bajkową dla nowo powstałego bohatera i dorysowujemy brakujące elementy W co zmienić kształt? Materiały:- kartki z narysowanymi kółkami(lub innymi jednakowymi figurami),- kredki lub flamastry. Każde dziecko otrzymuje kartkę z narysowanymi kółkami o średnicy około 5 cm. Prosimy o zaprojektowanie pracy z wykorzystaniem narysowanych elementów. Każde kółko może być zamienione w coś innego. Dalszym etapem myślenia twórczego będzie projektowanie obrazu z wykorzystaniem kółek realizującego jeden temat, np. „Samochód”. 14. Metafora wizualnaMateriały:- obrazki lub kliparty,- kartki,- kredki lub farby. Przygotowujemy obrazki różnych obiektów. Każde dziecko losuje dwa obrazki. Nazywamy je głośno, np. ptak, samochód. Następnie zachęcamy, aby z tych obiektów stworzyć jedna, nowa rzecz, jakiej nie ma w rzeczywistości. Z ptaka i samochodu powstanie „samochodoptak” lub „ptakosamochód”. Następnie każdy z uczniów przedstawia swoje wyobrażenie w formie W co zamienić psa? Materiały:- kartki,- kredki,- kolorowy papier,- klej,- ołówek. Uczniowie rysują w dowolnym miejscu kartki kontur wybranego przez siebie zwierzęcia. Następnie poprzez dorysowywanie kredkami, doklejanie kolorowego papieru lub zastosowanie innych technik plastycznych zamieniają je w zwierzę, którego nie Kreska i słowoMateriały:- kartka,- kredki,- dobierają się w pary. Zadaniem każdej pary jest wykonanie rysunku przedstawiającego jakieś wydarzenie odbywające się w miejscu zasugerowanym przez nauczyciela. Dla każdej pary jest to inne miejsce - informuje o tym napis w górnym rogu kartonu (np.: W przestrzeni kosmicznej, W głębinach morskich, Gdzieś w Europie,W Królestwie Pszczół, W Polsce, W Republice Krasnali, We wrocławskim ZOO). Rysunki są tworzone przez partnerów jednocześnie, ale bez porozumiewania się. Nie wolno używać podczas rysowania żadnych słów. Po ukończeniu rysunki umieszczamy obok siebie, tak aby wszyscy zapoznali się z wykonanymi pracami. Następnie każda para opowiada krótko, co „zdarzyło” się na ich rysunku, starając się stworzyć ciekawą, sensowną zakończenie cała klasa tworzy jedną, wielką opowieść, biorąc za jej podstawę treści poszczególnych rysunków. Zadaniem całej klasy jest ułożenie oryginalnej, spójnej opowieści. 17. Co słychać w Guzikowie?Materiały:- farby,- pędzle,- guziki,- klej,- kartki. Uczniowie wybierają kilka guzików i przyklejają je do kartki. Po przymocowaniu guzików domalowują farbą linie i plamy, które wraz z guzikami tworzą określoną całość. Każdy uczniów nadaje swojej pracy tytuł i przyklejają na brystol lub tekturę i w ten sposób je oprawiają. 18. Dziwne plamy Materiały:- farby plakatowe,- pędzle,- folie przeźroczyste,- kartki,- nakładają na folię grubą warstwę farby i malują barwne plamy w różnych kolorach i nieokreślonych kształtach. Następnie przykładają do folii kartkę i przyciskają lekko do nałożonej farby. Na koniec odwracają powstałą kompozycję – plamy rozleją się między folią a kartonem i stworzą ciekawe zestawienia kolorystyczne. Zadaniem uczniów jest wyobrażenie sobie, co powstało w ich kompozycji i określenie tematu pracy. Na zakończenie dorysowują markerem brakujące elementy. 19. Portret Materiały:- kartki,- kredki pastelowe,- wiersz Anetty Dobrakowskiej pt. „Portret”.Uczniowie wysłuchują wiersza przeczytanego przez ciągle o go namalujecie?Twarz mam trochę nietypową,garderobę mnie widzi - ten się śmieje!To z sympatii - mam nadzieję!To, co noszę na swej głowieprzypomina ciut uwielbiam kapelusze,toczki, czapki, bierzcie kredki, karton,namalujcie mnie, bo uczniów jest narysowanie postaci z wiersza według własnych wyobrażeń. Po zakończeniu pracy uczniowie prezentują swoje pomysły i opisują wygląd bohatera wiersza. 20. Tajemniczy stwór Materiały: - mazaki, - kartki Nauczyciel prosi, by uczestnicy zajęć przygotowali kartki i mazaki. Nauczyciel mówi: A teraz bierzemy jeden mazak do ręki i rysujemy na kartce jakąkolwiek linię krzywą, jaka nam tylko przyjdzie na myśl. Następnie bierzemy drugi mazak i nim wykonujemy inną dowolną linię. Na wszystkie pytania o to, jaka to ma być linia, odpowiada: „Jaka ci przyjdzie na myśl". Na koniec tego etapu nauczyciel mówi: „A teraz ostatnim mazakiem rysujemy ostatnią linię, ale tak, aby utworzyć, wykorzystując wszystkie pozostałe - jakieś nieistniejące zwierzę, wymyślone przez was. Mamy po prostu z tych trzech kolorowych linii stworzyć dziwnego stwora”. Kiedy już wszyscy uczestnicy narysują swojego wymyślonego stwora, nauczyciel zachęca, by wymyślić:Nazwę dla stwora - może być również jakim środowisku żyje: wodnym, wodno - lądowym, w powietrzu, w /na/ ziemi, a może w mieszanym?Czym się odżywia?Jakiego rodzaju dźwięki wydaje?Jakiej jest wielkości?Czy ma futro, pióra czy łuski?Czy odznacza się jakimiś szczególnymi zdolnościami?Jakie ma trzy podstawowe cechy charakteru / uosobienia /, czy jest sympatyczny, miły czy raczej agresywny i groźny dla człowieka? Jaki jest?Np. NUDZIARZ KRÓTKONOGI PLAŻOWYŻyje w środowisku wodnym, w godzinach 8-20, potem w środowisku stare puszki po konserwach i butelki zostawione na plażach. Jest jak sama nazwa wskazuje znudzony, powolny, ciągle senny, ale miły dla ludzi. Uczestnicy zajęć prezentują swoje wymyślone stwory. Na koniec organizujemy wystawkę Cały ja Materiały: - kartki, - kredki, - długopisyUczniowie piszą w pionie na kartce swoje imię i nazwisko. Do każdej litery dobierają cechy charakteru, zainteresowania, które ich określają. Wspólnie omawiamy te prace. Później uczniowie na bazie zgromadzonych cech tworzą pracę plastyczną będącą ich Dziwna podróż Materiały:- karki,- ołówki,- wykonania pracy wykorzystujemy linie łamane narysowane na tylu kartonach ilu jest uczestników - lub na długiej złączonej kartce. Uczniowie rysują wszystko to, co chcieliby zobaczyć podczas podróży. Na zakończenie łączą ze sobą wszystkie prace tak, aby powstała wspólna trasa podróży23. KonstelacjeMateriały:- kartki,- ołówki,- rysują określoną liczbę kropek na kartce w dowolnym ułożeniu. Zadaniem uczniów jest połączyć te kropki, w ten sposób, aby powstały konstelacje gwiazd, którym później trzeba jeszcze nadać Różne tematyUczniowie rysują do tematu podanego przez nauczyciela. Przykładowe tematy: co śni się słonku, tańczące domy, drzewo, które zamiast gałęzi ma ręce, zamek z muszli, smutek, radość, zimno, ciepło, tęczowy kot, kredki, które były wężami, rośliny rosnące w nieskończoność, martwe przedmioty Łączenie punktówMateriały:- kartki,- z uczniów zaznacza na swojej kartce dwanaście punktów w dowolnym układzie. Następnie uczniowie wymieniają się kartkami. Ustalamy, jaki rodzaj rysunków ma powstać, np. sprzęty kuchenne, twarz, samochód, drzewo, wspomnienie z wakacji. Zadaniem każdego z uczniów jest połączenie ze sobą punktów w jeden rysunek. Punkty nie muszą koniecznie wypaść w załamanych liniach, mogą też stanowić część linii, która przez nie przechodzi, lub określony szczegół, np.: oko. Wersja I: możemy pozostawić dzieciom swobodę w temacie pracy. Można później porównać różnorodność rozwiązań prac z tych samych punktów. Literatura: zajęcia świetlicowe i kółka zainteresowań. Pod red. Małgorzaty Pomianowskiej. Wydawnictwo Dr Josef Raabe. Warszawa Lucyna, Pomysły na nagłe zastępstwa. „Biblioteka w Szkole” 2005 nr Heidemarie, 170 gier i zabaw w domu i w podróży. Wydawnictwo Św. Antoniego, Wrocław - Miliszkiewicz Mariola, Pankowska Dorota, Polubić szkołę. Warszawa 1998 Mariola, Techniki plastyczne rozwijające wyobraźnię. Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków Nowak, Ćwiczenia i zabawy rozwijające myślenie twórcze. Edward, Trening twórczości. Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków Hanna, Twórcze myślenie jako metoda aktywizująca uczniów. i przygoda - lekcje twórczości. Część 1. WSiP Warszawa Jolanta, Grupa bawi się i pracuje. Wrocław 2000 Herbert, Ołówkiem po papierze. Klub dla Ciebie, twórczego myślenia w przedszkolu. Edukacji Teatralnej - teatr dziecięcy. Wydawnictwo Europa, Wrocław 2004

ciekawe pomysły na lekcje matematyki